6 रेडिओ स्टेशन –

 

6 रेडिओ स्टेशन –

                         `डाऊनच्या' सवयीप्रमाणे सकाळी उठल्या उठल्या पहिल्याच दिवशी घराचा दरवाजा उघडून आम्ही बाहेर डोकावत होतो. ( इथे लडाख सोडून बाकी भारताचा उल्लेख डाऊन असा तर काश्मीरचा उल्लेख व्हॅली असा होत असे.) काहीतरी चुकल्याचं जाणवत होतं. शेवटी सोनमला हाक मारून सांगितलं “सोनम बाहेरून वर्तमानपत्र घेऊन याल का? काल सांगायचं राहूनच गेलं. आणि हो पेपरवाल्याला उद्यापासून रोज पेपर टाकायला सांगा. मी पर्स काढून सुट्टे पैसे शोधत होते. चेहर्‍यावर कमालीचे गोंधळलेले भाव घेऊन सोनम उभा होता. “साब यहाँ पेपर डाऊनसे आता है तभी मिलता है. पुराना पेपर होगा तो पडोससे लेके आऊँ?” “पुराना?(मनात म्हटलं- सकाळच्या पेपरची दुपारी रद्दी तयार होते.) यहाँका लोकल पेपर होगा ना?” – मी चिवटपणे. “नहीं मेमसाब! यहाँ उपरतक पेपर कैसे आएगा?” अरे मग बातम्या कशा कळणार? पेपरशिवाय सकाळ कशी असू शकते? “मेमसाब यहाँ रेडिओ स्टेशन हैं।” तोपर्यंत प्रवीणने आठवणीने बरोबर घेतलेल्या ट्रांझिस्टरवर बातम्या ऐकू येत होत्या. कुठेही जातांना ही बोलकी पेटी प्रवीणकडे न विसरता असतेच. तो मनःपूर्वक बातम्या ऐकत होता.

                 ‘ले’ला वर्तमानपत्र छापलं जाणं तेंव्हातरी अशक्य वाटणारी गोष्ट असली तरी रेडिओ स्टेशनचं  असणं किती आश्वस्त करणारी बाब होती. रेडिओचा आवाज ऐकून सुखावायला झालं. बहुतेक सर्व लोकं रेडिओवरील बातम्याच ऐकत असत. ट्रांझिस्टर नसेल तर बातम्या इथपर्यंत पोचायचा काही मार्गच उपलब्ध नव्हता. T.V. होता. पण वीज? वर्तमानपत्र कधी आठ दिवसांनी तर कधी दहा दिवसांनी  तर कधी महिन्या महिन्यांनी पोचत. आलेला तो रद्दीचा गठ्ठा चाळून त्यातील नेमक्या बातम्या हुडकुन काढण्यापेक्षा रेडिओची मैत्र बरी वाटे. ह्या रेडिओनी अनेक बर्‍या वाईट बातम्या आमच्यापर्यंत तात्काळ पोचविल्या. आमचे शेजारी थुब्तान त्सेवांग सतत कानाला रेडिओ लाऊन बातम्या ऐकत असत. त्यांनीच पहिल्यांदा येऊन राजीव गांधींच्या हत्येची बातमी सांगितली आणि आम्ही सारे सुन्न होऊन गेलो. तर अकबर लडाखींनी व्ही .पी सिंग आपले नवे पंतप्रधान म्हणून शपथ घेणार असल्याची बातमी धावत येऊन सांगितली.

                      फौजी जवानांसाठी सादर करण्यात आलेली गाणी हा सार्‍याच आर्मी आणि एअरफोर्सच्या मित्रांसाठी नोंद घेतली जावी असा कार्यक्रम असे. थोड्याच दिवसात त्या कार्यक्रमाचं कॉम्पेअरिंग (compearing) करायलाही मला मिळू लागलं. त्या निमित्तानी रेडिओ स्टेशनवर असलेली खूप खूप हिंदी गाणी ऐकायला मिळाली. हातात घेऊन पहायला मिळाली. विस्मृतीतून स्मृतीत आणता आली. घरापासून दूर असलेल्या ह्या मित्रांना आनंदी करायची आपणहून चालून आलेली  ही सुसंधी मी हसरी, आनंदी गाणी लावून पूर्णपणे सार्थकी लावली. एक दिवस रेडिओस्टेशनच्या डायरेक्टरनी कार्यक्रम चालू असतांना ‘कार्यक्रम संपल्यानंतर भेटून जा’ असा निरोप पाठवला आणि आपलं नक्की काही तरी चुकलं असं वाटून मी घाबरून गेले. भेटल्यावर मात्र कार्यक्रम चांगला सादर केल्याबद्दल अभिनंदन त्यांनी केलं. अनेक फौजीभाईंनी मी सादर केलेला कार्यक्रम त्यांना आवडतो असं रेडिओस्टेशनच्या डायरेक्टरना कळवलं होतं. हेच सांगायला त्यांनी भेटायला बोलावलं होतं. पुढच्या कार्यक्रमांना माझाही आत्मविश्वास वाढत गेला. आमच्या फौजी भाईंनीही ह्या कार्यक्रमाला चांगला प्रतिसाद दिला. उदास विराणी गाणी न लावल्याबद्दल धन्यवाद दिले.

                                काही दिवसानंतर रेडिओ-स्टेशनच्या डायरेक्टर म्हणून श्रीमती उषा पागे आपल्या दोन छोट्या छोट्याशा लेकरांना घेऊन लेला हजर झाल्या होत्या. ले’ला पनिशमेंट पोस्टिंग समजून आधीच काढता पाय घेणार्‍या भल्या भल्या ऑफिसर्सना पाहिल्यावर एकट्यानी दोन मुलांना घेऊन ले’ची पोस्टिंग मागून घेणारी ही कर्तबगार महिला मला झाशीच्या राणीसारखी वाटे. प्रचंड उत्साहानी सर्व ‘लडाख’ आपल्या मुलांसहित पालथं घालणार्‍या ह्या ट्रेकिंग क्वीनची हकिकत ही तेवढीच थरारक होती.

                        ‘ले’ला टि.व्ही. पोचला होता. जनरेटर चालवून अधून मधून आवडते कार्यक्रम बघायची हौस भागवून घेता यायची. तमाम यंग जनरेशनमधे हिंदी सिनेमांची आवडही वाढीला लागली होती. तेंव्हा दिल्लीच्या पालिकाबझार मधून स्वस्तात जुन्या व नवीन सिनेमांच्या कॅसेटस आणून त्या व्हिडिओ-कॅसेट-प्लेअरवर बघणे ही मोठीच क्रेझ होती. घरात जनरेटर नसला तर कार बॅटरीजवर हे सिनेमे पाहिले जात आणि ह्या कार बॅटरीज वीज असेल तेंव्हा चार्ज केल्या जात.

-------------------------------

 नाते लडाखशी (अरुंधती प्रवीण दीक्षित)  अनुक्रमणिका